رشته بیوتکنولوژی کشاورزی
بیوتکنولوژی مدرن با نگرشی به مفهوم کاربرد علوم زیستی در تولید فرآورده‌های کشاورزی، فرصت‌های زیادی را برای حل مشکلات غذایی و محیط زیستی فراهم آورده است. به همین دلیل، استفاده از بیوتکنولوژی براي تأمین مواد غذایی در کشورهای مختلف جهان گسترش چشمگیری یافته و به نظر می‌رسد استفاده از آن برای پیشبرد توسعه پایدار کشاورزی ایران نیز مورد توافق عمومی است. با توجه به چنین ضرورتی، رشته آموزشی بیوتکنولوژی کشاورزی با هدف تعمیق و گسترش آموزش و پژوهش در زمینه‌های بیوتکنولوژی مربوط به کشاورزی در سال 1378 در دانشکده کشاورزی دانشگاه صنعتی اصفهان تأسیس گردید.
دوره های آموزشی
دانشجویان دوره كارشناسي ارشد بیوتکنولوژی کشاورزی با فراگيري آموزش‌هاي لازم در زمینه ژنتیک ملکولی، کشت بافت و سلول، نشانگرهای ملکولی و مهندسی ژنتیک و نیز آشنايي با روش‌هاي پژوهش علمي، توانایی‌های لازم را براي آموزش، پژوهش و خدمات در زمینه بیوتکنولوژی کسب خواهند نمود. آموزش اصول و روش‌های بیوتکنولوژی به دانشجویان دوره‌های تحصیلی کاردانی و کارشناسی و نیز ارائه خدمات فنی و مدیریتی در حوزه کشاورزی و صنایع وابسته در بخش‌های خصوصی و دولتی از جمله توانمندی‌های دانش آموختگان این دوره خواهد بود. این دانش آموختگان قادر خواهند بود با استفاده از روش‌های بیوتکنولوژی، پژوهش‌های مستقلی را در زمینه کشاورزی و مدیریت منابع ژنتیکی هدایت کنند.
دانشجویان پذیرفته شده در دوره كارشناسي ارشد بیوتکنولوژی کشاورزی با گذرانیدن 26 واحد درسی و شش واحد پایان نامه فارغ التحصیل می‌شوند. دانشجویان پس از اتمام دروس نیمسال دوم، پروپوزال پایان نامه خود را تحت راهنمایی یک یا دو عضو هیئت علمی به تصویب تحصیلات تکمیلی دانشکده می‌رسانند و طی سال دوم تحصیلی تحقیقات عملی پایان‌نامه را انجام می‌دهند. بعد از گذشت دو سال تحصیل، این دانشجویان باید تمام واحدهای درسی و پایان‌نامه‌ای خود را تکمیل کرده باشند.
دانشجویان پذیرفته شده در مقطع دکتری با گذراندن 18 واحد درسی (8 واحد تخصصی و 10 واحد اختیاری) و سپری کردن آزمون جامع، می بایست پروپوزال رساله خود را تحت راهنمایی یک یا دو عضو هیئت علمی به تصویب تحصیلات تکمیلی دانشکده رسانده و طی چهار سال تحصیلی تحقیقات عملی رساله را انجام دهند
رشته علوم باغباني
رشته علوم باغباني درسال 1362 در دانشگاه صنعتي اصفهان پايه گذاري شد. اين رشته هم اكنون با شش عضو هيأت علمي شاغل در سه مقطع كارشناسي، كارشناسي ارشد و دکترای علوم باغباني دانشجو ميپذيرد. از سال تحصيلي 1389 دانشجويان كارشناسي ارشد ميتوانند در يكي از سه گرايش ميوهكاري، سبزيكاري و يا گياهان زينتي به ادامه تحصيل بپردازند. گروه داراي 5 آزمايشگاه مجهز باغباني عمومي، فيزيولوژي گياهي، فيزيولوژي پس از برداشت، ريزازديادي و پژوهشي است. گلخانه‌هاي آموزشي و پژوهشي با دارا بودن بخش‌هاي ازدياد گياهان، نگهداري گياهان آپارتماني، گرمسيري و نيمه گرمسيري و گلخانه پژوهشي از بخش‌هاي فعال گروه است. همچنين قسمتهايي از زمينهاي كشاورزي داخل دانشگاه از جمله مزرعه چاه اناري و تونلهاي فايبرگلاس جهت امور آموزشي در اختيار گروه و مزرعه لورك (در 20 كيلومتري دانشگاه) جهت انجام طرح‌هاي پژوهشي با گروه همكاري مي‌نمايد. سه هكتار كلكسيون مو و درختان ميوه، باغ سازگاري زيتون و آزمايشگاههاي كمك پژوهشي نيز از امكانات گروه مي‌باشد.
دوره های آموزشی
براي بالا بردن سطح توليد و كيفيت محصولات باغباني لازم است متخصصيني تربيت شوند كه بتوانند با استفاده از دانش روز و تجربه كسب شده خود توليد اقتصادي و قابل صدور محصولات باغباني را امكان پذير ساخته و از طرفي در آموزش و تحقيق و برنامه‌ريزي توسعه و بهبود رشته باغباني فعاليت نمايند
مطالعه و بررسي كاشت، پرورش، برداشت، مسائل پس از برداشت، اصلاح و ساير زمينه‌هاي مرتبط با گياهان باغباني در رشته‌اي علوم دانشگاهي قرار مي‌گيرد كه تحت عنوان رشته علوم باغباني ناميده مي‌شود.
هدف از ايجاد دوره كارشناسي در رشته علوم باغباني، تربيت افرادي است كه بتوانند به عنوان كارشناس در زمينه‌هاي مختلف توليدي، برنامه‌ريزي منطقه‌اي و مطالعاتي و همچنين به صورت مدرس در مراكز آموزش كشاورزي همكار امور تحقيقات كشاورزي و يا به عنوان مدير و مجري واحدهاي توليدي دولتي، تعاوني و خصوصي بخش كشاورزي و فضاي سبز منشاء خدمت باشند.
كشور ايران هميشه از استعداد ويژه‌اي در باغداري برخوردار بوده و هست. ويژگي باغداري ايران به خاطر داشتن تنوع اقليمي آن مي‌باشد. به جز كشورهاي بزرگ مانند آمريكا و چند كشور ديگر، كمتر مي‌توان كشوري يافت كه در شمال از آب و هوايي نظير حوزه درياي مازندران و در مركز و شرق و غرب آن از كوهستان‌هايي نظير البرز، زاگرس، شيركوه، و سهند و سبلان و در جنوب از جلگه‌هاي زرخيزي چنان خوزستان، بندرعباس، فارس و كرمان برخوردار باشد.
ايران با داشتن اين‌گونه تنوع اقليمي مي‌تواند هرگونه محصول كشاورزي را نه تنها در حد خودكفا بلكه براي صادرات به ساير كشورهاي دنيا داشته باشد، اما متأسفانه از استعدادهاي بي‌مانند اين خطه زرخيز هرگز آن طور كه بايد و شايد بهرهبرداري نشده است، اكنون هم بهرهبرداري نمي‌شود.
با توجه به اهميت محصولات باغباني در تغذيه و سلامت جامعه و همچنين استعداد بسيار خوب مناطق مختلف مملكت جهت توليد اين محصولات شايسته است افرادي تربيت شوند تا بتوانند از استعدادهاي موجود بخوبي بهرهبرداري نموده و با رفع مشكلات و انتخاب و اصلاح ارقام خوب و سازگار، كميت و كيفيت محصولات را ارتقاء بخشند.
هدف از آموزش در اين دوره تربيت متخصصيني است كه توانايي تدريس، تحقيق، برنامه ريزي و مديريت در زمينه هاي میوهکاری و اصلاح درختان میوه را در واحدهاي آموزشي، تحقيقاتي و توليدي داشته باشند.
فارغ التحصيلان اين رشته در زمينه زير مهارت و توانايي خواهند داشت:
تدريس دروس باغباني و برخي از علوم مربوطه در آموزشكده ها و دانشكده هاي كشاورزي
تحقيق در زمينه هاي مربوط به رفع مشكلات و مسائل توليد درختان میوه و بهبود كيفيت و كميت اين محصولات.
برنامه ريزي در رابطه با امور اجرايي و احداث واحدهاي توليدي و خزانه كاريهاي تجارتي.
نظارت و اجرا در کاشت باغهاي پيشرفته و همچنين توليد ارقام جديد ميوه
اساسي ترين نياز هر فرد، تأمين نياز غذايي اوست. با توجه به محدود بودن زمين و آب براي جوامع رو به رشد، بايد حداکثر محصول را از زمين هاي زير کشت به دست آورد. محصولات باغباني در دنيا، علاوه بر تأمين بخشي از غذاي مورد نياز بشر، در تأمين سلامتي انسان جايگاه ويژه اي دارد. گرایش توليد محصولات گلخان هاي یکي از گرایش های مقطع کارشناسی ارشد رشته علوم باغبانی است که به بررسی جنبه های مختلف توليد در گلخانه اعم از نیازهای اکولوژیکی، فیزیولوژی و اصلاح و عوامل موثر بر کشت و تولید آن ها می پردازد. با توجه به رویکرد روز افزون جامعه جهانی به استفاده از سبزیجات و ميوه ها به عنوان دفع کننده سموم از بدن و استفاده در درمان بیماری ها و تامین بهداشت و سلامت جمعیت در حال رشد دنیا، فارغ التحصیلان این رشته می توانند در زمینه کشت و تولید این گیاهان در سیستم های کشت و صنعت به صورت خصوصی یا دولتی به فعالیت بپردازند. همچنین امکان تدریس دروس باغباني و برخي از علوم مربوطه در آموزشكده ها و دانشكده هاي كشاورزي برای آن ها وجود خواهد داشت. ضمن اینکه می توانند در مراکز آموزشی پژوهشی به تحقيق در زمينه هاي مربوط به رفع مشكلات و مسائل توليد سبزیجات، ميوه ها و گياهان زينتي و بهبود كيفيت و كميت اين محصولات بپردازند
افزایش جمعیت شهرها باعث بالا رفتن ارزش زمین و در نتیجه استفاده حداکثر از زمین جهت ساختمان سازی شده است. از طرفی ابتلا به بیماری های جسمی، روحی و روانی هزینه ای است که انسان در ازای دور شدن از طبیعت می پردازد. در این شرایط فضای سبز شهری می تواند عاملی راهگشا در تعدیل آلودگی هوا، بالا بردن رطوبت نسبی هوا، کاهش آلودگی صوتی و ایجاد زیبایی بصری نقش داشته، محیط دلنشینی را در کنار محیط های کار و زندگی برای شهروندان فراهم آورد. ضمن اینکه فضای سبز فراشهری نیز با ایجاد پارکها و شکل دادن مناطق گردشگری و منظره سازی محوطه های ویژه می تواند نقش موثری در جاذبه های گردشگری و اقتصاد شهرها داشته باشد. در نتیجه کشور به تربیت نیروی متخصص فضای سبز جهت برنامه ریزی، طراحی، احداث، نگهداری و مدیریت فضای سبز شهری و فراشهری نیاز دارد. همچنین با توجه به وابستگي کشورمان به صادرات نفت، توليد محصولات باغباني از جمله گلهای شاخه بریده مي تواند يکي از مهمترين منابع ارزي کشور باشد و جايگزين درآمد نفت شود. در حال حاضر نيز اين بخش همچون سایر بخش های تولیدی باغبانی يکي از مهمترين منابع ارز آوري کشور محسوب مي گردد. با توجه به اين مطالب، جذب فارغ التحصيلان اين رشته در وزارت کشاورزي و سازمان هاي وابسته و همچنين بخش هاي خصوصي نظير شرکت هاي سهامي زراعي و... اهميت قابل ملاحظه دارد و نياز خاص به اين رشته را- حتي در مقايسه با ساير رشته هاي کشاورزي- به وضوح نشان مي دهد. فارغ التحصيلان میتوانند در زمینه پرورش گیاهان زینتی (درختان و درختچه ها، گیاهان آپارتمانی، شاخه بریده و...) فعالیت و تحقیق نموده و حتی گونه های وحشی بومی ایران را به مجموعه گیاهان زینتی اضافه نمایند. همچنین با توجه به شناخت عوامل اقلیمی و اکولوژیکی هر منطقه، طرح کاشت گیاهان مناسب محل را ارائه دهند و به انتخاب گیاهان با راندمان اکولوژیکی بالا که در امر پالایش هوا موثر باشند، بپردازند. معابر، سازه ها و سیستمهای آبیاری فضاهای سبز مختلف نظیر پارکها، مجتمعهای مسکونی، محوطه های توریستی و... را طراحی نمایند و چمن کاری استادیومها و سایر محوطه های ورزشی را اجرا و نظارت کنند.
دوره دكتري علوم باغباني بالاترين مقطع تحصيلي در اين رشته است كه شامل پيشرفته‌ترين دستاوردهاي علوم و تكنولوژي در زمينه توليد فرآورده‌هاي باغباني است. خطوط عمده‌اي كه در اين مباحث و پژوهش‌هاي مربوط به آنها مورد توجه قرار خواهند گرفت يا در زمينه فيزيولوژي گياهي مانند بررسي شرايط محيطي و اثر تنش‌ها و هورمون‌ها و مواد شيميايي، مكانيسم‌هاي گلدهي و ميوه‌دهي در گياهان باغباني خواهد بود و يا مطالعه عامل مربوط به ساختار ژنتيكي گياه در رابطه با محيط و نيز بررسي‌هاي سلولي و كروموزم‌ها و كاربرد بيوتكنولوژي به منظور به‌نژادي و پيشبرد توليد و بهبود صفات كمي و كيفي فرآورده‌هاي باغباني را در بر خواهد گرفت.
برگزاري اين دوره اين هدف را دنبال مي‌كند كه ضمن تربيت دانش آموختگاني در اين رشته با استفاده از جديدترين نشريات موجود و بهره‌گيري از آخرين پژوهش‌ها، نيازهاي علمي تخصصي كشور در اين رشته تأمين شده و زمينه‌هاي لازم جهت رفع تنگناها، توسعه و بكارگيري منابع و افزايش توليد فرآورده‌هاي باغباني در كشور فراهم گردد. همچنين تمركز فعاليت علمي و پژوهشي براي بالا بردن توليد ميوه و سبزي و گل به منظور تأمين نيازهاي داخلي و صدور به خارج از كشور گسترش يابد.
